Nasze Połoniny - Bieszczadzkie Czasopismo Regionalne | Ustrzyki Dolne | Aktualności, artykuły, galerie zdjęć, ogłoszenia, noclegi

:: [Nr 6/82] JadÄ wozy kolorowe Artykuł dodany przez: Redakcja (2009-05-19 17:33:53) Na wielkim wielobarwnym plakacie traperskie wozy forsujÄ rzekę w brĂłd. Spod końskich kopyt i spod kół wytryskujÄ perliste fontanny. W zachodzÄ cym słońcu cień kaĹźdego zaprzęgu długÄ nieregularnÄ plamÄ rozlewa się na pomarszczonej srebrzystej tafli wody. Czoło taboru osiÄ ga juĹź przeciwległy brzeg. W skrytych pod plandekami wozach widać rozradowane twarze. MnĂłstwo rozradowanych twarzy. Niby nic. Na pewno nie jest to zaczarowana doroĹźka, zaczarowany woĹşnica, zaczarowany koń. Zwyczajny wĂłz, zwyczajny koń, zwyczajny bieszczadzki plener. I zwyczajna pogoda, na ktĂłrÄ się ze szczęściem, lub bez, trafiło. Ale na twarzach pasaĹźerĂłw widać magię oczarowania. Zapewne owÄ zwyczajnościÄ . NiecodziennÄ dla nich zwyczajnościÄ . Koń od zawsze taki sam, wĂłz od stuleci niezmienny, tylko woĹşnica ma komĂłrkę w kieszeni. Tak naprawdę wozy nie zawsze jadÄ w brĂłd, nie kaĹźdÄ z wielu bieszczadzkich taborowo-traperskich tras przecina czysta gĂłrska rzeka. Ale na kaĹźdej sÄ te same niepowtarzalne wraĹźenia. JakĹźe inny oglÄ d choćby doskonale znanego pejzaĹźu. Inny z pozycji piechura, zgarbionego pod plecakiem turysty, czy wyswobodzonego od bagaĹźu spacerowicza, inny niĹź obserwowany zza kierownicy roweru. Inny, bo krajobraz powoli leniwie przepływa. Wystarczy zastygnÄ Ä‡ na drewnianej ławie wozu, czujÄ c całym sobÄ wyboistość drogi, wystarczy łowić woń końskiego potu, wystarczy bez zmęczenia oczu koncentrować wzrok na przydroĹźnym kwiatku i na dalekim szczycie zamykajÄ cym krajobraz, by dać pole wyobraĹşni. Jakiejkolwiek, byle lotnej, szerokiej. Czy tej z dziecięcych lektur o pionierskich czasach Dzikiego Zachodu, czy teĹź tej historycznie bardziej odległej, a regionalnie bliĹźszej z bieszczadzkich kupieckich traktĂłw na węgierskim szlaku. Namiastka dni i tygodni spędzanych w drodze, przypomnienie, Ĺźe od zawsze koń był Ĺ‚Ä cznikiem między odległymi sobie ludĹşmi, Ĺźe za sprawÄ konia ludzie stali się sobie bliĹźsi. Choćby ludzie z obu stron gĂłr. - To wszystko jest proste - mĂłwi pan Maniuś - Koń ma być odwaĹźny, by ludzkich piskĂłw, krzykĂłw i gromkich śmiechĂłw się nie bał, spokojny, by gościom, czasem nawet w swych czułościach natrętnym, krzywdy nie czynił, cierpliwy, bo turystom najpierw w głowie tylko jazda i jazda, a potem od ogniska trudno jest ich oderwać. Nie sposĂłb się oprzeć wraĹźeniu, Ĺźe rozwijajÄ c charakterystykę konia woĹşnica nawiÄ zuje do swych własnych przemyśleń. Jedzie, bo taka jest jego z biurem turystycznym umowa, ale przecieĹź nie z samych kursĂłw z turystami Ĺźyje. Po ognisku turystĂłw trzeba odwieźć, do domu wrĂłcić i brać się za prawdziwÄ gospodarskÄ robotę; jeśli juĹź nie tego wieczora, to najpóźniej o jutrzejszym świcie. - To wszystko jest proste – peroruje pan Krzysio – WĂłz ma być bezpieczny, wygodny i czysty, plandeka ma nie puścić wody w czasie ulewy i jednocześnie nie moĹźe nikomu przesłaniać widoku, a cała konstrukcja ma być solidna. Acha, i jeszcze nie wypada, Ĺźeby coś piszczało czy skrzypiało, bo to zĹ‚Ä opinię woĹşnicy wystawia. A co do konia, bo Maniek o tym nie mĂłwił, to trzeba jeszcze dodać, Ĺźe ma być czysty, o co wcale niełatwo, bo go wciÄ Ĺź na postoju te miejskie brudasy głaszczÄ , klepiÄ i całujÄ . - To wszystko jest proste – wyjaśnia pan Zbysio – WoĹşnica ma być uprzejmy, niczym kierowca tutejszego PKS-u przejętego przez francuskÄ firmę, musi umieć milczeć, jeśli gościom wystarcza rozmowa we własnym gronie, musi być rozmowny, gdy pasaĹźerowie tego od niego oczekujÄ , musi mieć uzdolnienia pedagogiczne, by bez obrazy przekonać paniusię z miasta, Ĺźe herbatnika nie wkłada się między końskie zęby dwoma palcami lecz podaje na otwartej dłoni, talent dydaktyczny, by klarować, Ĺźe „heta” to w prawo, „wiśta” w lewo, a „wio” to do przodu i wreszcie cierpliwość, by za kaĹźdym kursem dzieciakom tłumaczyć, Ĺźe koń, by zrobić kupę, wcale nie musi się zatrzymać, czego maluchy chowane w miłości do zwierzÄ t wciÄ Ĺź się w imieniu konia domagajÄ . Zestaw spraw prostych daje prosty sumaryczny efekt. PasaĹźerom wakacyjnÄ przygodę, poczucie pokonywania przestrzeni w niecodzienny dla nich sposĂłb, poczucie uczestnictwa w korzystaniu ze zbiorowej komunikacji w historycznym wydaniu i wreszcie poczucie stałej prędkości jazdy większej niĹź osiÄ gana przy przedzieraniu się przez miejskie korki. Konie teĹź sÄ zadowolone; po nocy w zatęchłej stajni dotleniajÄ się przy lekkiej w końcu pracy, mniejszym niĹź w polu czy w lesie wysiłkiem zarabiajÄ na swĂłj worek owsa. I woĹşnica krzywdy nie ma, wszak kaĹźdy grosz jest w domu potrzebny. Inna rzecz, Ĺźe juĹź nieraz o rzuceniu tej roboty myśleli, bo nie zawsze im nerwy wytrzymujÄ . – Ludzie sÄ róşni. Od czasu do czasu taki pasaĹźer się trafia, co wspomina wakacje z dzieciństwa i przywołuje postać wujka, ktĂłry był najlepszym we wsi furmanem i teraz tych nauk nam chce udzielać. NaleĹźałoby gościa z wozu zwalić, albo batem mu przylać, ale cóş, umowa o grzeczności z firmÄ turystycznÄ obowiÄ zuje; w rękach lejce i bat, uszu nie ma jak zatkać, pozostaje zacisnÄ Ä‡ zęby i jechać dalej. Tak mĂłwiÄ , ale akurat pod tÄ wypowiedziÄ nikt się nie podpisze. Jakub Demel adres tego artykułu: http://www.naszepołoniny.pl/articles.php?id=609