|
|
|
:: [Nr 12/72] Z historii Leska - O tym nie mo髒na zapomnie
Artyku dodany przez: Redakcja (2008-11-19 14:16:23)
Lata II Wojny wiatowej stanowiy dla Leska i powiatu najtragiczniejsz cz wydarze jakie miay miejsce w historii Ziemi Leskiej.
Po jej zakoczeniu, mocarstwa tworzce koalicj antyhitlerowsk, zmieniy dotychczas istniejce granice Polski i dokonay podziau swoich wpyw籀w w Europie. Na te dziaania Polacy praktycznie nie mieli 髒adnego wpywu. Polska utracia swoje ziemie wschodnie, kt籀re wczono do ZSRR a uzyskaa cz dawnych Prus Wschodnich, cz Pomorza, Ziemi Lubusk, Dolny lsk i cz G籀rnego lska. R籀wnoczenie koalicjanci zobligowali nowe wadze Polski do zorganizowania przesiedlenia Polak籀w ze Wschodu na tzw. Ziemie Odzyskane oraz Niemc籀w poza Odr a tak髒e Ukraic籀w i Biaorusin籀w do ZSRR. Ca akcj organizoway i koordynoway Pastwowe Urzdy Repatriacyjne.
Nastpia nowa „wdr籀wka lud籀w”, kt籀r ciekawie przedstawiy polskie filmy takie jak „Sami swoi”, „Droga na zach籀d” i inne. Tym razem Lesko i powiat leski znalazy si w nowoutworzonym wojew籀dztwie rzeszowskim, z tym 髒e poowa ziem powiatu pozostaa w ZSRR. Polska jako kraj, znalaza si w strefie wpywu ZSRR a jej dziaania wewntrzne i polityka zagraniczna uzale髒nione byy cakowicie od „wielkiego ssiada – przyjaciela i obrocy”. Podczas gdy w caej Europie II Wojna wiatowa skoczya si w maju 1945 r., to w Bieszczadach i w Lesku trwaa do koca 1947 r. mimo, 髒e Armia Czerwona wyzwolia Lesko spod okupacji niemieckiej w 1944 r.
Pod naporem Armii Czerwonej, wycofujce si z Woynia oddziay UPA, doszy do Bieszczad i tu kontynuoway dwoj polityk totalnej eksterminacji narodu polskiego. Palili wsie i mordowali Polak籀w w imi swojej obdnej idei. W 1944 r. gdy zbli髒a si do Leska front ukraiski i Niemcy szykowali si do ucieczki, oddzia banderowc籀w uprowadzi z Leska dwie polskie rodziny: Charzyskiej i Zgobickiego do 驍ernicy gdzie „Bogu Ducha winnych ludzi” w okrutny spos籀b zamordowano. Zgino razem 8 ludzi w tym 4 drobne dzieci. Charzyska by wo驕n w szkole a Zgobicki listonoszem. Po tym wydarzeniu w Lesku zapanowaa trwoga. Polacy bojc si, 髒e jest to pocztek eksterminacji lesczan, zorganizowali oddzia samoobrony, kt籀ry strzeg Leska dniem i noc przed kolejnym najazdem banderowc籀w. Jeszcze raz usiowali oni wej do Leska od strony Huzel, ale ostrzelani przez oddzia bronicy mostu na Sanie zd髒yli tylko rzuci na jezdni mostu wizk granat籀w nie czynic wikszej szkody.
Polska samoobrona, pod nazw „wypad籀wki” toczya walki z UPA w obronie 髒ycia i mienia Polak籀w. Wielu ochotnik籀w z „wypad籀wki” oddao swoje mode 髒ycie w obronie mieszkac籀w Bieszczad. Spoeczestwo powiatu leskiego w dow籀d wdzicznoci ufundowao Im pomnik koo ratusza, kt籀ry istnieje do dnia dzisiejszego. CZE ICH PAMICI!
We wrzeniu 1944 r. do Leska wkroczyy oddziay Armii Czerwonej, kt籀re utworzyy w miecie Wojskow Komend Wojenn. Miaa ona du髒y wpyw na sytuacj militarno – polityczn jaka istniaa w Lesku i w Bieszczadach. Wobec koniecznoci prowadzenia walk z UPA, w Lesku zaczto organizowa Urzd Bezpieczestwa oraz Milicj Obywatelsk. MO zorganizowano te髒 w Hoczwi, w Baligrodzie, w Cisnej, Wokowyji, Olszanicy i Ropience. W 1945 r. do Leska i Baligrodu weszy oddziay Wojska Polskiego. W Lesku wojsko stacjonowao w Zamku i na Plantach w budynku dzisiejszego Banku Sp籀dzielczego. Dow籀dc puku leskiego by Rosjanin, pk Kiryluk a szefem sztabu Jan Gerhard, autor powieci pt. „uny w Bieszczadach”.
Ka髒da wroga akcja banderowc籀w skierowana przeciw Polakom wywoywaa odwet strony polskiej i w ten spos籀b gino niepotrzebnie po obu stronach wiele niewinnych ludzi. Wojsko prowadzio te髒 dziaania zaczepno – obronne osabiajce UPA.
Banderowcy czsto napadali na wioski mordujc Polak籀w i rabujc ich mienie. Gdy w 1947 r. zgin gen. wierczewski a walkom z UPA nie byo wida koca, radzieccy doradcy wprowadzili czsto przez siebie stosowany spos籀b uspokajania sytuacji: przesiedlenie.
Tak Rosjanie postpowali z Polakami po powstaniach Listopadowym w 1831 r. i Styczniowym w 1863 r. oraz w 1940 r. na ziemiach zajtych wschodniej Polski. Tak postpowali z Ukraicami i Tatarami. Polacy przez tysiclecie prowadzili r籀髒ne wojny z ssiadami ale nigdy ich nie wysiedlali. UPA pozbawiona wsparcia logistycznego od swoich pobratymc籀w, czasem wymuszonego, wycofaa si przez Czechosowacj na Zach籀d i wreszcie w 1948 r. zapanowa w Bieszczadach spok籀j. Cz Ukraic籀w wyjechaa do ZSRR a pozostaych przesiedlono na Ziemie Odzyskane gdzie ulokowano ich na ucywilizowanych gospodarstwach opuszczonych przez Niemc籀w.
W 1945 r. Rosjanie wybudowali na Plantach pomnik chway Armii Czerwonej. Pocztkowo w jego pobli髒u grzebano czerwonoarmist籀w, kt籀rzy zginli w Bieszczadach walczc z Niemcami i banderowcami. Po pewnym czasie ekshumowano ich i przeniesiono do Baligrodu na tamtejszy cmentarz wojenny.
W wyniku II Wojny wiatowej Lesko i powiat leski poniosy olbrzymie i niepowetowane straty terytorialne, ludnociowe i materialne: - 3 gminy tj. Ustrzyki, Czarna i Lutowiska pozostay za granic ZSRR - Lesko i powiat leski ulegy wyludnieniu: cz ludnoci zgino w czasie dziaa wojennych a tak髒e na skutek totalnego holokaustu 驍yd籀w. Wiele lesczan Rosjanie wywie驕li do Kazachstanu. Sporo ludzi, kt籀rzy kolaborowali z Niemcami ucieko z nimi. Cz Ukraic籀w wyjechaa dobrowolnie na Ukrain a cz wysiedlono na Ziemie Odzyskane. - Okoo 50% substancji mieszkaniowej Leska zostao zniszczonej. Spalone zostay m. in. rafineria, dwa tartaki w ukawicy, Dom Sokoa, i Synagoga. W Lesku pozostao zaledwie ok. 1800 ludzi, mimo 髒e przybyli tutaj Polacy z Cisnej, Baligrodu, Wokowyji i Ropienki, kt籀rzy schronili si przed bandami UPA. Do Leska przybyli te髒 Polacy ze Wschodu, kt籀rzy nie chcieli zosta w radzieckiej Ukrainie.
Podczas gdy Rzesz籀w, Stalowa Wola, Mielec, Krosno i Jaso ju髒 w 1945 r. przystpiy do odbudowy zniszcze wojennych to w Lesku zaczto to robi dopiero trzy lata p籀驕niej.
Po jej zakoczeniu, mocarstwa tworzce koalicj antyhitlerowsk, zmieniy dotychczas istniejce granice Polski i dokonay podziau swoich wpyw籀w w Europie. Na te dziaania Polacy praktycznie nie mieli 髒adnego wpywu. Polska utracia swoje ziemie wschodnie, kt籀re wczono do ZSRR a uzyskaa cz dawnych Prus Wschodnich, cz Pomorza, Ziemi Lubusk, Dolny lsk i cz G籀rnego lska. R籀wnoczenie koalicjanci zobligowali nowe wadze Polski do zorganizowania przesiedlenia Polak籀w ze Wschodu na tzw. Ziemie Odzyskane oraz Niemc籀w poza Odr a tak髒e Ukraic籀w i Biaorusin籀w do ZSRR. Ca akcj organizoway i koordynoway Pastwowe Urzdy Repatriacyjne.
Nastpia nowa „wdr籀wka lud籀w”, kt籀r ciekawie przedstawiy polskie filmy takie jak „Sami swoi”, „Droga na zach籀d” i inne. Tym razem Lesko i powiat leski znalazy si w nowoutworzonym wojew籀dztwie rzeszowskim, z tym 髒e poowa ziem powiatu pozostaa w ZSRR. Polska jako kraj, znalaza si w strefie wpywu ZSRR a jej dziaania wewntrzne i polityka zagraniczna uzale髒nione byy cakowicie od „wielkiego ssiada – przyjaciela i obrocy”. Podczas gdy w caej Europie II Wojna wiatowa skoczya si w maju 1945 r., to w Bieszczadach i w Lesku trwaa do koca 1947 r. mimo, 髒e Armia Czerwona wyzwolia Lesko spod okupacji niemieckiej w 1944 r.
 |
Pod naporem Armii Czerwonej, wycofujce si z Woynia oddziay UPA, doszy do Bieszczad i tu kontynuoway dwoj polityk totalnej eksterminacji narodu polskiego. Palili wsie i mordowali Polak籀w w imi swojej obdnej idei. W 1944 r. gdy zbli髒a si do Leska front ukraiski i Niemcy szykowali si do ucieczki, oddzia banderowc籀w uprowadzi z Leska dwie polskie rodziny: Charzyskiej i Zgobickiego do 驍ernicy gdzie „Bogu Ducha winnych ludzi” w okrutny spos籀b zamordowano. Zgino razem 8 ludzi w tym 4 drobne dzieci. Charzyska by wo驕n w szkole a Zgobicki listonoszem. Po tym wydarzeniu w Lesku zapanowaa trwoga. Polacy bojc si, 髒e jest to pocztek eksterminacji lesczan, zorganizowali oddzia samoobrony, kt籀ry strzeg Leska dniem i noc przed kolejnym najazdem banderowc籀w. Jeszcze raz usiowali oni wej do Leska od strony Huzel, ale ostrzelani przez oddzia bronicy mostu na Sanie zd髒yli tylko rzuci na jezdni mostu wizk granat籀w nie czynic wikszej szkody.
Polska samoobrona, pod nazw „wypad籀wki” toczya walki z UPA w obronie 髒ycia i mienia Polak籀w. Wielu ochotnik籀w z „wypad籀wki” oddao swoje mode 髒ycie w obronie mieszkac籀w Bieszczad. Spoeczestwo powiatu leskiego w dow籀d wdzicznoci ufundowao Im pomnik koo ratusza, kt籀ry istnieje do dnia dzisiejszego. CZE ICH PAMICI!
 |
We wrzeniu 1944 r. do Leska wkroczyy oddziay Armii Czerwonej, kt籀re utworzyy w miecie Wojskow Komend Wojenn. Miaa ona du髒y wpyw na sytuacj militarno – polityczn jaka istniaa w Lesku i w Bieszczadach. Wobec koniecznoci prowadzenia walk z UPA, w Lesku zaczto organizowa Urzd Bezpieczestwa oraz Milicj Obywatelsk. MO zorganizowano te髒 w Hoczwi, w Baligrodzie, w Cisnej, Wokowyji, Olszanicy i Ropience. W 1945 r. do Leska i Baligrodu weszy oddziay Wojska Polskiego. W Lesku wojsko stacjonowao w Zamku i na Plantach w budynku dzisiejszego Banku Sp籀dzielczego. Dow籀dc puku leskiego by Rosjanin, pk Kiryluk a szefem sztabu Jan Gerhard, autor powieci pt. „uny w Bieszczadach”.
Ka髒da wroga akcja banderowc籀w skierowana przeciw Polakom wywoywaa odwet strony polskiej i w ten spos籀b gino niepotrzebnie po obu stronach wiele niewinnych ludzi. Wojsko prowadzio te髒 dziaania zaczepno – obronne osabiajce UPA.
Banderowcy czsto napadali na wioski mordujc Polak籀w i rabujc ich mienie. Gdy w 1947 r. zgin gen. wierczewski a walkom z UPA nie byo wida koca, radzieccy doradcy wprowadzili czsto przez siebie stosowany spos籀b uspokajania sytuacji: przesiedlenie.
 |
Tak Rosjanie postpowali z Polakami po powstaniach Listopadowym w 1831 r. i Styczniowym w 1863 r. oraz w 1940 r. na ziemiach zajtych wschodniej Polski. Tak postpowali z Ukraicami i Tatarami. Polacy przez tysiclecie prowadzili r籀髒ne wojny z ssiadami ale nigdy ich nie wysiedlali. UPA pozbawiona wsparcia logistycznego od swoich pobratymc籀w, czasem wymuszonego, wycofaa si przez Czechosowacj na Zach籀d i wreszcie w 1948 r. zapanowa w Bieszczadach spok籀j. Cz Ukraic籀w wyjechaa do ZSRR a pozostaych przesiedlono na Ziemie Odzyskane gdzie ulokowano ich na ucywilizowanych gospodarstwach opuszczonych przez Niemc籀w.
W 1945 r. Rosjanie wybudowali na Plantach pomnik chway Armii Czerwonej. Pocztkowo w jego pobli髒u grzebano czerwonoarmist籀w, kt籀rzy zginli w Bieszczadach walczc z Niemcami i banderowcami. Po pewnym czasie ekshumowano ich i przeniesiono do Baligrodu na tamtejszy cmentarz wojenny.
W wyniku II Wojny wiatowej Lesko i powiat leski poniosy olbrzymie i niepowetowane straty terytorialne, ludnociowe i materialne: - 3 gminy tj. Ustrzyki, Czarna i Lutowiska pozostay za granic ZSRR - Lesko i powiat leski ulegy wyludnieniu: cz ludnoci zgino w czasie dziaa wojennych a tak髒e na skutek totalnego holokaustu 驍yd籀w. Wiele lesczan Rosjanie wywie驕li do Kazachstanu. Sporo ludzi, kt籀rzy kolaborowali z Niemcami ucieko z nimi. Cz Ukraic籀w wyjechaa dobrowolnie na Ukrain a cz wysiedlono na Ziemie Odzyskane. - Okoo 50% substancji mieszkaniowej Leska zostao zniszczonej. Spalone zostay m. in. rafineria, dwa tartaki w ukawicy, Dom Sokoa, i Synagoga. W Lesku pozostao zaledwie ok. 1800 ludzi, mimo 髒e przybyli tutaj Polacy z Cisnej, Baligrodu, Wokowyji i Ropienki, kt籀rzy schronili si przed bandami UPA. Do Leska przybyli te髒 Polacy ze Wschodu, kt籀rzy nie chcieli zosta w radzieckiej Ukrainie.
Podczas gdy Rzesz籀w, Stalowa Wola, Mielec, Krosno i Jaso ju髒 w 1945 r. przystpiy do odbudowy zniszcze wojennych to w Lesku zaczto to robi dopiero trzy lata p籀驕niej.
Jan Lewicki
|
adres tego artyku逝: http://www.naszepo這niny.pl/articles.php?id=402