Bank Rolny by bankiem pastwowym, utworzonym w 1950 roku w celu kredytowania i kontroli finansowej inwestycji i produkcji w rolnictwie, lenictwie, przemyle rolno-spo髒ywczym i drzewnym. Realizowa polityk pastwa w zakresie przebudowy ustroju rolnego i rozwoju rolnictwa, prowadzi sprzeda髒 pastwowych nieruchomoci rolnych, zarzdza Funduszem Rozwoju Rolnictwa i sprawowa nadz籀r nad dziaalnoci gminnych kas sp籀dzielczych. W czerwcu 1954 roku rozpoczem prac w Oddziale Rejonowym Banku Rolnego w Sanoku i po kilku tygodniach intensywnego szkolenia zostaem skierowany do Ustrzyk Dolnych jako jego penomocnik. Plac籀wka Penomocnika Banku Rolnego w Ustrzykach Dolnych zostaa utworzona z dniem 20 lipca 1954 roku. Dzie wczeniej, w niedziel 19 lipca po raz pierwszy znalazem si w Ustrzykach Dolnych. Drog z Sanoka pokonaem samochodem terenowym popularnie zwanym „Gazikiem” w towarzystwie dyrektora Oddziau Wojew籀dzkiego Banku Rolnego z Rzeszowa Witolda Czernka i g籀wnego ksigowego tego oddziau. Wraz z nami przyjechaa podstawowa dokumentacji niezbdna do rozpoczcia dziaalnoci ustrzyckiej plac籀wki. Podr籀髒 trwaa stosunkowo dugo i nie nale髒aa do przyjemnych, bo droga do Ustrzyk by w zym stanie technicznym, jednak o wiele gorsze byy moje wra髒enia z pierwszego zetknicia si z miastem, z kt籀rym jak si p籀驕niej okazao, wizaem si na cae 髒ycie.
|
Pierwsze co zapamitaem do dzisiaj, to goe, pozbawione drzew szczyty g籀rskie dominujce nad Ustrzykami. Widok miasta by przera髒ajcy, nieutwardzona g籀wna ulica, zaniedbane, odrapane budynki i rynek miejski z typowo wiejskim drewnianym potem. Po prawej stronie rynku okazay pomnik J籀zefa Stalina a po lewej may drewniany pomniczek pomalowany farb, uwieczony jaskrawo czerwon radzieck gwiazd. Jedynym zwiastunem lepszej przyszoci tego miasta byy cztery bloki budowane na dzisiejszym placu Szopena. Zatrzymalimy si po drugiej stronie rynku ( dzisiaj ulica 29-go Listopada 2) przy budynku, w kt籀ry mieci si Odzia Narodowego Banku Polskiego. Naprzeciwko banku, po drugiej stronie ulicy miaa siedzib Powiatowa Komenda Milicji Obywatelskiej a odrobin dalej przy rynku Sd Powiatowy. Przed bankiem oczekiwa na nas 籀wczesny dyrektor oddziau Jerzy Zawistowski. Na potrzeby plac籀wki otrzymaem jeden pok籀j na parterze w kt籀rym znajdoway si dwa krzesa i du髒e proradzieckie biurko z powyrywanymi zamkami, o telefonie nawet nie mo髒na byo marzy. W takich to warunkach rozpoczem prac bankow na ziemi bieszczadzkiej, wsp籀lnie z drugim pracownikiem plac籀wki Ryszardem Dbrowieckim. Przez pierwsze miesice mieszkaem w Sanoku, doje髒d髒ajc codziennie do pracy bardzo zatoczonym pocigiem z obowizkow przesadk w Zag籀rzu. M籀wic o podr籀髒ach, wspomn jeszcze su髒bowe wyjazdy do Rzeszowa. Jedynym, dostpnym w籀wczas rodkiem lokomocji by pocig a podr籀髒 w jedn stron trwaa sze godzin. Tak wic su髒bowy wyjazd do stolicy wojew籀dztwa rozpoczyna si okoo godziny 2.30 nad ranem a koczy niedugo przed p籀noc. Podstawowym moim dziaaniem jako penomocnika Banku Rolnego bya obsuga rolnictwa, wystpujcego w Bieszczadach w trzech formach, gospodarstw osadniczych, sp籀dzielni produkcyjnych i Pastwowych Gospodarstw Rolnych. Szczeg籀lnym problemem byy sp籀dzielnie produkcyjne, tw籀r przede wszystkim polityczny, kt籀ry przynosi nieprzerwany nurt kopot籀w gospodarczych. Na terenie powiatu ustrzyckiego istniao w tym czasie 22 sp籀dzielnie produkcyjne, z czego zaledwie kilka jako tako dziaao a tylko jedna z nich, Rolnicza Sp籀dzielnia Produkcyjna „Nowa 驍ycie” w Krocienku utworzona przez uchod驕c籀w politycznych z Grecji,, przynosia wymierne korzyci. M籀j pierwszy wyjazd su髒bowy by wanie do sp籀dzielni produkcyjnej. Wraz z dyrektorem ustrzyckiego POM – u (Pastwowego Orodka Maszynowego) oraz kierownikiem Wydziau Rolnictwa Powiatowej Rady Narodowej lepeckim, udalimy si do sp籀dzielni produkcyjnej w Bystrem aby zaagodzi ostry sp籀r pomidzy dwoma grupami czonk籀w. Drog z Czarnej do Bystrego i z powrotem pokonywalimy pieszo. Ten spos籀b podr籀髒owania by wtedy, w wielu wypadkach, jedynym mo髒liwym. Pieszo chodziem do wszystkich pobliskich miejscowoci, jak Hosz籀w, R籀wnia czy obozew. Do bardziej odlegych wiosek jak Czarna czy Lutowiska(pocztkowo nazywane jeszcze Szewczenkowem), odbywaem samochodem lub cignikiem a nierzadko konn furmank. Jeden z wyjazd籀w utkwi w mojej pamici szczeg籀lnie. Byo to w grudniu 1955 roku, wraz z zastpc przewodniczcego Powiatowej Rady Narodowej Franciszkiem Dasiem pojechalimy do Czarnej. Podr籀髒 odbywalimy cignikiem rolniczym, siedzc na przyczepie a trwaa ona bardzo dugo z uwagi na brak most籀w i konieczno pokonywania wielu potok籀w i rozlewisk. Przemarzem w籀wczas porzdnie i skoczyo si to dla mnie zapaleniem puc a w kocowym efekcie gru驕lic i kilkumiesiczn rekonwalescencj. Na terenie Bieszczad籀w byo w tych latach wiele wolnych gospodarstw rolniczych, stopniowo zasiedlanych przez przybysz籀w z innych czci Polski. Przybywajcy osadnik potrzebowa do przejcia gospodarstwa karty osiedleczej, kt籀r wydawano mu w miejscu zamieszkania na podstawie dekretu o reformie rolnej. W momencie osiedlenia, nowy gospodarz otrzymywa bezzwrotn zapomog na zakup krowy, wini i zagospodarowanie, a wynosia ona od 1200 do 1500 zotych. Pewn istotn pomoc przyniosa w owym czasie uchwaa rzdu o remontach budynk籀w gospodarczych, kt籀rych dokonywano na koszt pastwa. Coraz liczniejszy napyw osadnik籀w oraz nowe przepisy prawne zachcajce do osadnictwa w Bieszczadach spowodoway istotny wzrost zada dla ustrzyckiego banku. W zwizku z tym z dniem 15 lipca 1958 roku ustrzyck Plac籀wk Penomocnika przeksztacono w Oddzia Powiatowy Banku Rolnego. Siedziba oddziau znajdowaa si na drugim pitrze tego samego budynku i stan taki trwa do koca roku 1972, kiedy to zosta zlikwidowany powiat ustrzycki a na stolic nowoutworzonego powiatu bieszczadzkiego wyznaczono Lesko.