|
|
Artyku造 » ~ Archiwum » [8/120] Tu zasza zmiana |
Nie jestem zbyt czstym gociem na Ukrainie, ale jeli ju髒 jad to nie ograniczam si do zakup籀w i zatankowania samochodu tu髒 przy granicy. Zazwyczaj jad znacznie dalej. To, 髒e nie bywam tam zbyt czsto powoduje i髒 mam wyostrzony zmys obserwacji, po prostu im rzadziej patrzysz, tym wicej widzisz. Pierwszy raz ju髒 po otwarciu przejcia kolejowego odwiedziem Chyr籀w i Dobromil w 1994 roku. Wizyta ta bya szokiem, podejrzewam 髒e nie tylko dla mnie. W zasadzie przyzwoite wra髒enie sprawia jedynie dworzec kolejowy, wyremontowany zaledwie kilka miesicy temu. Dodam, 髒e przyzwoity by widok bo zapach ju髒 nie. Przed dworcem zamiast asfaltu, czy kostki -co w Polsce byo standardem- plac wysypany 髒wirem, peny brudnych i gbokich kau髒. Ulice w opakanym stanie, domy malowane chyba jeszcze za czas籀w II Rzeczypospolitej. Sowem obraz ndzy i rozpaczy. Cmentarz w Chyrowie zaniedbany tak jak miasto. Przez dziury w grobowcach wida koci zmarych, rzecz w Polsce nie do pomylenia. Tak髒e podr籀髒 do Dobromila, mimo niewielkiej odlegoci, atrakcja nie lada. Jechalimy tzw. okazj. Stara ada dziurawa jak sito, przednia szyba popkana i to w takim stopniu, 髒e niewiele byo przez ni wida, a kierowca cinie gaz jakby jecha co najmniej autostrad.
Dobromil, dawniej spore powiatowe miasto, wtedy zaniedbany gorzej ni髒 Chyr籀w. Spotkalimy si tam miedzy innymi z Polk, kt籀ra sporo lat mieszkaa w Ustrzykach. Wspominaa te lata z rozrzewnieniem, wstydzia si nie wiedzie czemu tym co ogldalimy w jej towarzystwie w Dobromilu. Przy jednym z domk籀w powiedziaa to jedyna odnowiona elewacja chyba od czas籀w wojny. Odnowienie polegao na pomalowaniu na niebiesko kilkunastu metr籀w kwadratowych ciany. Powr籀t do Chyrowa kursowym autobusem, to r籀wnie髒 niezapomniane prze髒ycie. Wtedy w autobusie powiedziaem do kolegi, 髒e jeli bdzie si tutaj co dziao to bardziej w Chyrowie ni髒 Dobromilu. Blisko granicy moim zdaniem gwarantowaa rozw籀j Chyrowa.
Wtedy nie miaem wiadomoci jak zbudowane s struktury administracyjne na Ukrainie, co mog samorzdy. Okazao si, 髒e samorzdy dopiero si wykluway, a Ukrain rzdzia scentralizowana wadza. Od razu stao si wic jasne, 髒e fatalny stan dr籀g to nie pokaz mo髒liwoci lokalnych samorzd籀w, a efekt nadzorowania ich stanu przez administracj centraln. To czy droga od granicy do Chyrowa i dalej jest taka ,a nie inna wcale nie zale髒y od wadz powiatu starosamborskiego, a bardziej od centrali w Kijowie. Jak si dowiedziaem, by wyremontowa tu髒 przy granicy drog, nie korzysta si z miejscowego kruszywa, a wozi si je np. z okolic Doniecka. U nas te髒 tak byo. Pamitam taki film polski w kt籀rym dwie niezale髒ne ekipy wiozy pot髒ny elektryczny transformator. Jedna ekipa wioza go ze Szczecina do Przemyla, druga z Przemyla do Szczecina. Spotkay si gdzie w centralnej Polsce pod mostem, kt籀ry by za niski by byo mo髒na przejecha z transportem. Wtedy obie ekipy zrozumiay, 髒e mimo innych nadawc籀w i innych odbiorc籀w wioz to samo. Std tylko krok do tego, 髒e ekipy spod mostu zawr籀ciy i szczeciska powioza sw籀j transformator z powrotem do Szczecina, a przemyska do Przemyla. U nas na szczcie wszystko si zmienio na lepsze na Ukrainie jeszcze nie cakiem. W dalszym cigu to co pastwowe jest z natury rzeczy zaniedbane, zniszczone, eksploatowane w rabunkowy spos籀b.
Jednak od pewnego czasu zauwa髒am drobne zmiany na korzy. Po pierwsze sw籀j stan techniczny i wygld poprawiaj prywatne kamienice i domy. Nie m籀wi ju髒 o tych nowo budowanych, kt籀re w wikszoci nie odbiegaj wygldem od swych polskich odpowiednik籀w. Przy drogach powstaj gustowne zajazdy, restauracje, hotele. Powstaje sporo przydro髒nych parking籀w, wyposa髒onych w zadaszone awki, ubikacje, miejsca do rozbicia namiot籀w. Tak髒e w miastach szczeg籀lnie przez ostatni rok co nieco drgno. Turka, kt籀rej jeszcze rok temu nie mo髒na byo praktycznie przejecha samochodem osobowym, poataa jako tako dziury w drodze i mo髒na ju髒 j zwiedza bez obawy utraty kopak籀w, czy zepsucia zawieszenia samochodu. Tak髒e w Starym Samborze wida nowe. Wprawdzie miejscowy bazar tchnie dla nas troch duchem pocztku lat dziewidziesitych ale jest i kreuje pierwszych miejscowych przedsibiorc籀w.
Do kas samorzd籀w wprawdzie cienk str籀髒k, ale pyn pienidze z podatk籀w, kt籀re mo髒na przeznacza ju髒 na remonty i modernizacj samorzdowej wasnoci. Jak powiedzia mi jeden z powiatowych urzdnik籀w prezydent Janukowycz nie cieszy si wprawdzie poparciem na zachodniej Ukrainie, jednak dyscyplinuje finanse pastwa, przez co zyskuj te髒 normalni ludzie. Na dodatek uspokoi si te髒 polityczny ferment tak wszechobecny jeszcze za czas籀w prezydentury Juszczenki i premierowania Julii Tymoszenko.
Mnie osobicie podbudowao stwierdzenie szefa jednaj ze stacji paliw tu髒 przy granicy. Powiedzia on, 髒e czsto jest w Polsce, bo ma polskie korzenie. Widzi on u nas wiele dobrego, ale w jego wieku ci髒ko mu ju髒 przewartociowa swoje Zycie. Natomiast jego dzieci , kt籀re z nim je髒d髒 to co widz w Polsce przenosz na sw籀j grunt. Wy uczylicie si od Niemc籀w. Dla nas cywilizacja to Polska, stamtd cigamy wzorce, kt籀re tutaj powielamy. Przyznam szczerze, ze sowa te mio mnie poechtay.
Wiesaw Stebnicki
|
|
|
[8/120] Tu zasza zmiana |
|
|